Alzheimer Hastalığı
Alzheimer hastasına bakım veren kişilere tavsiyeler
Alzheimer hastasına bakım vermek, hem hasta hem de bakım veren için zorlu ama bir o kadar da önemli bir süreçtir. Bu süreçte hem hastanın yaşam kalitesini artırmak hem de bakım verenin kendi sağlığını koruması büyük önem taşır.
İşte Alzheimer hastasına bakım veren kişilere yönelik bazı tavsiyeler:
1. İletişim ve AnlayışAlzheimer hastalarıyla iletişim kurmak sabır ve doğru yaklaşımlar gerektirir.
Basit ve Net Olun: Kısa, net ve basit cümleler kullanın. Bir seferde tek bir bilgi vermeye özen gösterin. Karmaşık ifadelerden ve mecazi anlamlardan kaçının.
Göz Teması Kurun: Konuşurken hastayla göz teması kurmaya özen gösterin ve sıcak, sakin bir ses tonu kullanın.
Sabırlı Olun: Hastanın yanıt vermesi zaman alabilir. Cevaplaması için yeterli zaman tanıyın, sözünü kesmeyin ve hatalarını düzeltmeye çalışmayın.
Duygusal Destek Verin: Empati kurmaya çalışın ve hastanın hislerini paylaşın. Onu sevdiğinizi ve değer verdiğinizi hem sözcüklerle hem de fiziksel temasla (elini tutmak, omzuna dokunmak gibi) belli edin.
Dikkatini Başka Yöne Çekin: Hasta sinirlendiğinde veya endişelendiğinde, dikkatini başka bir yöne çekmek için sevdiği bir müzik dinletmek, aile albümlerine bakmak veya basit bir aktiviteye yönlendirmek etkili olabilir.
Yanlış Anlamaları Yönetin: Eğer hasta halüsinasyon görüyor veya gerçek dışı şeyler söylüyorsa, onunla tartışmak yerine dürüst ama yumuşak bir sesle “Ben bunu görmedim ama senin bunu gördüğünü/duyduğunu anlıyorum” gibi ifadeler kullanın. Güven verin ve dikkatini dağıtın.
2. Güvenli Bir Ortam Yaratın
Hastanın ev ortamının güvenli ve tanıdık olması çok önemlidir.Ev Düzenlemesi: Evdeki eşya kalabalığını azaltın. Halı, kilim gibi kaygan zeminleri sabitleyin veya kaldırın. Kablo ve benzeri eşyaları yürüme yollarından uzaklaştırın.
Aydınlatma: Evde yeterli ve dengeli bir aydınlatma sağlayın, özellikle geceleyin dolaşmalar için koridorları ve odaları hafifçe aydınlatın.
Tehlikeli Maddeler: Temizlik malzemeleri, ilaçlar, keskin aletler gibi tehlikeli maddeleri kilitli veya ulaşılamaz yerlerde saklayın.
Kapı ve Pencereler: Hastanın evden kaçmasını önlemek için kapı ve pencerelere emniyet kilitleri takın.
Kişisel Eşyalar: Hastanın odasında kişisel eşyalarının ve anılarının (fotoğraflar gibi) olmasına özen gösterin. Eşya ve mekanlara etiketler koyarak hastanın oryantasyonuna yardımcı olabilirsiniz.
3. Günlük Yaşam Aktiviteleri ve Rutinler
Hastanın günlük rutinleri ve öz bakımı konusunda destek olmak, yaşam kalitesini artırır.
Rutin Oluşturun: Yemekler, ilaçlar, egzersiz ve uyku gibi aktiviteler için düzenli ve öngörülebilir bir rutin oluşturun. Her gün aynı saatlerde ve aynı şekilde işleri yapmak, hastanın ne bekleyeceğini öğrenmesine yardımcı olur.
Öz Bakım: Hastanın kişisel hijyenine ve giyinmesine yardımcı olun. Kolay giyilebilir, düğmesiz veya fermuarsız kıyafetler tercih edin. Ayakkabı seçiminde rahat ve kaymayan ürünleri göz önünde bulundurun.
Beslenme: Dengeli ve besleyici öğünler hazırlayın. Hastanın yemek istemediği besinler için zorlamayın. İleri evrelerde sıvı veya yarı sıvı gıdalar tercih edilebilir. Bol su tüketimi önemlidir.
Egzersiz: Hastayı düzenli fiziksel aktiviteye teşvik edin. Yürüyüşler, hafif egzersizler kasların çalışmasına ve uyku kalitesini artırmaya yardımcı olur.
Zihinsel Aktiviteler: Hastanın bilişsel terapiler ve aktivitelerle zihnini aktif tutmasını sağlayın. Kitap okuma, bulmaca çözme gibi aktiviteler, hastanın bilişsel fonksiyonlarını destekleyebilir.
4. Bakım Verenin Kendi Sağlığı
Alzheimer hastasına bakım vermek fiziksel ve zihinsel olarak oldukça yıpratıcı olabilir. Bu nedenle bakım verenin kendi sağlığına dikkat etmesi büyük önem taşır.
Dinlenmeye Zaman Ayırın: Yeterince uyumaya ve dinlenmeye özen gösterin. Kendinize zaman ayırarak bakım sorumluluklarından uzaklaşma fırsatları yaratın.
Destek Arayın: Destek gruplarına katılın, danışmanlık hizmetlerinden veya bakım veren eğitim programlarından faydalanın. Duygusal ve psikolojik zorluklarla başa çıkmak için profesyonel yardım almaktan çekinmeyin.
Sorumluluğu Paylaşın: Bakım sorumluluğunu başka aile üyeleri veya profesyonel bakıcılarla paylaşmayı düşünün. Bu, tükenmişlik sendromunu önlemeye yardımcı olacaktır.
Hobilerinize Devam Edin: Sizi rahatlatan, keyif aldığınız aktivitelere zaman ayırın. Müzik dinlemek, yürüyüş yapmak gibi aktiviteler zihinsel olarak rahatlamanıza yardımcı olabilir.
Kendinizi Suçlamayın: Hastanın hastalık nedeniyle sergilediği olumsuz davranışları kişisel algılamayın. Bu davranışların hastalığın bir parçası olduğunu kabul edin.Unutmayın, Alzheimer’la mücadele bir maraton gibidir ve hem hasta hem de bakım veren için sabır, anlayış ve sürekli destek gerektirir. Kendi sağlığınızı ihmal etmeden, hastanıza en iyi bakımı sunmak için elinizden geleni yapın.
Dr. Egemen Vardarlıİzmir Tınaztepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Ana Bilim Dalı egemenvardarli@gmail.com